Tất cả những người trong nhà Nguyễn Trãi bị giải vào đại lao, một phòng lao khá rộng nhưng tối om và ẩm ướt. Tam phu nhân vốn đã ở đó tự bao giờ, gương mặt hốc hác, đôi mắt bơ phờ chẳng chút sinh khí. Từng người một bị bọn quân lính lạnh lùng đẩy vào trong, Nguyễn Trãi cũng không ngoại lệ. Vừa nhìn thấy tam phu nhân, ông hốt hoảng chạy ngay lại:
- Phu nhân! Bà sao rồi? Trông bà tiều tụy quá!
Tam phu nhân ứa nước mắt nhìn Nguyễn Trãi:
- Tôi có lỗi với cả gia tộc, tôi đã làm ọi người phải liên lụy, tôi... tôi thực đáng chết!
- Đừng tự trách mình nữa, mọi chuyện là như thế nào?
Tam phu nhân đưa tay gạt nước mắt đi rồi nói:
- Đêm đó tôi cùng hoàng thượng đối thơ, tôi có pha một ít trà cho ngài. Đang yên đang lành... đột nhiên... hoàng thượng bảo khó thở, rồi còn thổ huyết nữa. Các quan hầu cận chạy lên xem thì... thì... hoàng thượng đã...
- Rồi sao nữa?
- Tạ công công nói là tôi làm, ông ta còn mang chén trà đập xuống sàn nhà nữa. Lúc đó... có khói độc bốc lên nên tôi không thể nào giải thích được, nhưng quả thực tôi không có đầu độc hoàng thượng. Lão gia, ông phải tin tôi! - Tam phu nhân khẩn khoảng. Nguyễn Trãi vỗ vai bà an ủi rồi nói:
- Tôi tin bà, tất cả mọi người trong gia tộc đều tin bà! Chúng ta có phúc cùng hưởng có họa cùng chịu. Nhưng bà thử nhớ lại xem, lúc bà pha trà có điều gì bất thường xảy ra hay không?
Tam phu nhân ngẩn người một lúc lâu rồi đáp:
- Hình như là không... mà... - Tam phu nhân như sực nhớ. - Đúng rồi! Lúc đó tôi nghe có tiếng động lạ nên chạy ra xem thử, sau đó quay lại thì thấy có một bóng đen chạy vụt qua. Tôi vào trong thì không thấy ai nên nghĩ mình bị hoa mắt... cũng không để ý nhiều lắm. À phải rồi! Trước ngày hoàng thượng khởi hành đến Lệ Chi Viên, đêm đó khoảng nửa khuya thì tôi nghe có tiếng lá cây rung mạnh ở sau vườn. Khi bước ra thì... bắt gặp tên thuyền phu, hắn bảo hắn đi dạo. Chỉ có điều là... giọng hắn hơi khang khác và, lại thêm đội nón rộng vành nên tôi không nhìn rõ được.
Nguyễn Trãi thở dài:
- Nhất định là có kẻ dàn kế trong chuyện này. Nếu theo lời bà nói thì... có khi nào có kẻ đã giết tên thuyền phu, sau đó giả mạo thành hắn, mọi người không để ý đến hắn nên không phát hiện ra. Còn chuyện kì lạ xảy ra lúc bà rời khỏi nơi pha trà, nếu có kẻ giờ trò mà hành động và tẩu thoát nhanh gọn, không để lại chút dấu vết như thế, chắc hẳn phải cực kì giỏi khinh công.
- Nói vậy tên thuyền phu chẳng khác nào là...
Nguyễn Trãi đại nhân tựa đầu vào bức tường ngẫm nghĩ một lát rồi đột nhiên mở tròn mắt nhìn tam phu nhân:
- Khoan đã... trước đây tôi có phái hai nữ bộ hạ theo bảo vệ Ngọc Dao tại Huy Văn Tự. Họ có gửi thư về báo tin là đã giao đấu với một nhóm sát thủ cực giỏi khinh công do thái hậu phái đến truy sát Ngọc Dao. Nói không chừng... - Nguyễn Trãi có vẻ ấp úng. Đại phu nhân ngồi cạnh bên bất giác lên tiếng:
- Nói không chừng thái hậu là người đứng sau tất cả mọi chuyện.
Tam phu nhân chau mày thắc mắc:
- Nhưng chúng ta có thù oán gì với bà ta mà bà ta phải quyết tâm tận diệt?
Nguyễn Trãi nói, giọng trầm xuống:
- Chuyện đó thì có trời mà biết. Nhưng Thần phi... - Ông nhìn quanh trông chừng. - Không thể trở thành thái hậu.
Đại phu nhân thắc mắc:
- Ý lão gia là...
- Bang Cơ thái tử... không phải là con ruột của hoàng thượng, cho nên theo lẽ không thể kế vị! Chuyện này thì chưa ai biết, nhưng thái hậu làm vậy chẳng khác nào biến Lê triều thành trò cười!
- À lão gia... - Đại phu nhân như vừa phát hiện ra một điều gì đó... - Có khi nào thái hậu biết lão gia biết được chuyện này nên muốn... dàn ra vở kịch này để giết người diệt khẩu?
- Mưu sát hoàng thượng đã là trọng tội, bây giờ còn lợi dụng điều này để hại người, bà ta còn nhân tính không cơ chứ! Lê triều rơi vào tay bà ta, sớm muộn gì cũng có ngày bại vong. Nếu sau này Bang Cơ thái tử không đủ tài đức, chỉ e là...
Tam phu nhân thất thần, ánh mắt chẳng còn chút hi vọng:
- Nếu quả thực như vậy thì chúng ta coi như... không còn đường thoát. Bà ta đã quyết lòng tận diệt thì làm sao nghe chúng ta phân trần được! Nhưng lão gia, ông cũng là một trong những khai quốc công thần sáng lập ra Lê triều, phải chết dưới chính triều đại do mình gầy dựng, tôi thực không cam tâm!
- Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung. Bây giờ chỉ còn biết trông chờ vào ông trời, nếu đã muốn diệt cả gia tộc Nguyễn Trãi này, chúng ta cũng đành phải chấp nhận.
Đại phu nhân đan hai tay vào nhau, thở mạnh rồi nói:
- Dù có chết nhưng chết cùng với tất cả mọi người, tôi cũng không có gì hối tiếc. Chỉ lo là... tứ phu nhân và ngũ phu nhân vẫn còn đang mang thai, làm sao có thể...
- Chỉ mong trời thương xót, để dòng họ Nguyễn Trãi này vẫn còn một giọt máu để duy trì hậu thế!
Tam phu nhân rơi nước mắt, ngậm ngùi nói:
- Hết cách thật rồi! Những ngày tháng cuối cùng này, chúng ta phải sống sao cho thật tốt!
Nguyễn Trãi khẽ mỉm cười, nhưng thực ra trong lòng ông đang quặn thắt. Không phải ông đau vì bản thân mình, từ bấy lâu ông chỉ coi chuyện sống chết là quyết định của trời, nhưng biết bao người phải liên lụy, ông thực không muốn. Thà chết một cách quang minh lỗi lạc, còn hơn phải chết trong oan ức. Nhưng ông tin trời cao soi xét, nếu tấm lòng trong sạch, thì rồi đây sẽ có người tìm ra câu trả lời để lấy lại công bằng cho ông.
********************************************************************
Đêm ấy, khoảng nửa khuya thì chợt có tiếng chân quân lính tiến vào đại lao, lúc tất cả mọi người đều đang ngủ. Tiếng binh khí va chạm vào nhau, tiếng chân hùng hổ làm toàn bộ người trong gia tộc Nguyễn Trãi thức giấc. Cánh cửa lao hé mở, quan cai ngục lớn tiếng quát:
- Lễ nghi học sĩ Nguyễn Thị Lộ, thái hậu muốn gặp bà!
Tam phu nhân mệt mỏi ngồi dậy, hỏi:
- Có chuyện gì mà nửa đêm rồi thái hậu còn tìm tôi?
- Đừng nhiều lời! Thái hậu đang đợi bà, đừng làm người tốn thì giờ.
Tam phu nhân rụt rè đứng dậy trước ánh mắt đầy lo lắng của mọi người. Bà khép nép đi tới, quan cai ngục quát:
- Nhanh lên!
Một tên lính xông đến xô bà ngã về trước. Rồi nhanh như cắt, hai tên khác nhanh nhảu kéo bà đi. Nguyễn Trãi tuy trong lòng rất tức giận nhưng vẫn cố kìm nén, ông quay sang trấn an mọi người:
- Có lẽ tam phu nhân không sao đâu, mọi người đừng quá lo lắng!
Bọn quân lính giải tam phu nhân ra trước sảnh nhà ngục, nơi có thái hậu đang đứng đợ. Nghe có tiếng bước chân, nàng lẳng lặng quay lại, nở nụ cười nham hiểm của một thái hậu quyền uy tột bật:
- Bà đến rồi đấy sao? - Nàng ngồi xuống, nâng nhẹ tách trà lên thưởng thức rồi nói. - Sao rồi? Những ngày qua ở trong đại lao thế nào?
Tam phu nhân rối rít:
- Thái hậu khai ân! Xin hãy tha cho những người khác, bao nhiêu tội lỗi cứ để một mình tội nhân gánh chịu!
Thái hậu bật cười, lắc đầu:
- Xem ra bà cũng tỏ ra can đảm, nghĩa khí lắm. Mưu sát hoàng thượng, bà nghĩ... có thể bỏ qua dễ dàng sao?
- Tội nhân... tội nhân không có. Mong thái hậu thương xót.
- Còn dám xảo biện? Chén trà hôm đó rõ ràng có độc, bà còn không nhận tội? Chính bà và Nguyễn Trãi đã câu kết hãm hại hoàng thượng trên đường về cung.
Tam phu nhân khẩn khoảng, cúi lạy thái hậu:
- Không liên quan đến lão gia, thái hậu xin hãy suy xét!
- Bổn cung hỏi bà một lần nữa! Bà có nhận tội mình và Nguyễn Trãi đã câu kết mưu sát hoàng thượng không?
Tam phu nhân ấp úng:
- Tội nhân... tội nhân không có! Xin thái hậu thương tình! Trăm ngàn lạy thái hậu!
- Ta không cần bà lạy ta! Nếu bà không nhận thì... - Thái hậu quay sang những tên cai ngục. - Quân đâu, dụng hình cho ta!
Tam phu nhân hốt hoảng mở tròn mắt, khi mà những tên quân lính mang ra hai gông sắt đeo vào tay bà, rồi lạnh lùng kéo căng ra, làm những ngón tay bị ép chặt lại. Bà cố gắng vùng vẫy nhưng không thể nào thoát được. Những tiếng kêu la thất thanh, tiếng van xin hối hả cùng tiếng xương vỡ vụn cứ vang lên từng hồi, nhưng đáp lại nó vẫn là sự lãnh đạm vô tình. Những ngón tay của tam phu nhân bị kẹp đến nỗi sưng tấy, bà chỉ còn đủ sức để thều thào:
- Thái... thái hậu... khai... khai... ân!
Rồi bà ngất lịm sang một bên. Thái hậu phảy tay ra lệnh, những tên lính nhìn nhau rồi dùng một gáo nước lạnh dội lên người tam phu nhân. Bà lờ đờ mở mắt rồi chống tay ngồi dậy, nhìn thái hậu với vẻ mặt van lơn:
- Thái hậu... mong người... tha cho... cho tội nhân!
- Muốn ta tha cho bà cũng được. Chỉ cần bà khai nhận rằng bà cùng với Nguyễn Trãi âm mưu hạ độc hoàng thượng. - Thái hậu vẻ đắc ý.
- Nhưng chuyện này... không liên quan đến lão gia. Thái hậu, mong người...
Thái hậu cắt ngang, mặt đanh lại:
- Nhiều lời, tiếp tục dụng hình cho ta!
Lần này lại là một hình thức tra tấn khác. Một lưỡi sắt được nung đỏ trong lửa, nóng hừng hực được mang ra theo lệnh Thái hậu. Tam phu nhân nuốt nước bọt, nói lắp bắp trong hoảng loạn:
- Đừng! Đừng... đừng mà! Tôi xin các người, làm ơn tha cho tôi! Tôi xin các người.
Chẳng ai nghe bà, cũng chẳng ai cảm thông cho bà. Lưỡi sắt nóng được đóng vào da thịt, tiếng rú lên đau đớn cùng âm thanh da thịt bị cháy giữa đêm khuya. Thái hậu vẫn điềm nhiên uống trà, khi thấy tam phu nhân đã gần như kiệt sức, nàng ra lệnh:
- Dừng lại được rồi! - Rồi nghiêm mặt hỏi tam phu nhân. - Ta chỉ muốn bà khai nhận, rốt cùng thì bà có làm hay không?
- Tội nhân... không... không có thật mà!
Thái hậu hất hàm ra hiệu. Bọn quân lính lại tiếp tục mang lưỡi nung sắt đến, tam phu nhân trong cơn cuống cuồng vội van xin thái hậu:
- Thái hậu tha mạng, xin thái hậu tha mạng.
Thái hậu vẫn không đáp. Tam phu nhân cũng không còn sức để mà vùng vẫy, bà chỉ còn nằm một chỗ kêu la. Hết cách, bà đành phải miễn cưỡng:
- Tôi... tôi nhân... làm ơn tha cho tôi... Tôi... nhận mà... xin các người...
Thái hậu mỉm cười bảo những tên lính dừng lại, rồi nàng nói với tam phu nhân:
- Nếu đồng ý sớm có phải sẽ tốt hơn không? - Rồi nàng mang một mảnh giấy, trên đó có ghi lời thú tội của tam phu nhân mà nàng đã chuẩn bị từ trước. - Bà chỉ cần đóng dấu tay của mình vào mảnh giấy này là được!
Quan cai ngục mang một hộp vôi màu hồng đến, kéo ngón tay đã cứng đờ của tam phu nhân chấm vào hộp vôi rồi in mạnh vào tờ giấy, sau đó kính cẩn giao lại cho thái hậu. Nàng liếc nhìn tam phu nhân lần nữa rồi quay bước trở ra, cánh cửa nhà lao đóng sầm lại, bọn quân lính cũng giải tam phu nhân về ngục trong tình trạng thương tích đầy mình, vừa đến cửa phòng giam thì bà đã ngất lịm đi.
- Trời ơi! Tam phu nhân, bà sao rồi? - Đại phu nhân hét lên hốt hoảng rồi cùng Nguyễn Trãi chạy đến đỡ tam phu nhân. Nguyễn Trãi lắc đầu thở dài, giọng xót xa:
- Không ngờ thái hậu lại... dụng hình tàn độc đến như thế!
Đại phu nhân nói, ánh mắt đầy phẫn uất:
- Quá độc ác, ngay cả hoàng thượng cũng ít khi nào dùng kiểu tra tấn dã man thế này. Vậy mà thái hậu... bà ta còn tính người không?
- Chắc tam phu nhân phải chịu nhiều đau đớn lắm. Đại phu nhân, bà dùng vải bó vết thương lại cho bà ấy đi. Không có thái y, hi vọng là bà ấy cầm cự được.
- Dạ vâng, thưa lão gia!
Đại phu nhân dìu tam phu nhân dựa vào góc tường, rồi xé một ít vải ở tay áo bó vết thương cho bà. Nguyễn Trãi vẫn đứng trầm ngâm, gương mặt đượm buồn, trước mắt ông, lối thoát gần như mịt mù. Cả một gia tộc rồi đây chẳng lẽ lại lụi tàn trong nháy mắt. Ông chưa bao giờ nghĩ đến điều đó, nhưng giờ đây nó sắp trở thành sự thật. Tam phu nhân bị tra tấn dã man đến thế, nhất định là phải còn nguyên nhân lẩn khuất. Ông nắm chặt tay, mơ hồ thoáng nghe tiếng trống cầm canh từ đâu vang vọng lại.
